مرضیه قزوینی زاده- آی سینما: حضور هنرمندان در جشن حافظ که شانزدهمین دوره آن دوم مردادماه در تالار وحدت برگزار شد، دست‌مایه مطلبی سراسر توهین در نشریه «یا لثارات» شد که این موضوع اعتراض و تاسف انجمن بازیگران و بیانیه رسمی خانه سینما را در پی داشت. پس از این اتفاق در حالی که انتظار می‌رفت رسانه ملی به دلیل توهین به هنرمندان یا در این‌باره سکوت کند یا در گزارش احتمالی توهین صورت گرفته را تقبیح کند، تنها گزارشی منفی درباره جشن حافظ در بخش خبری 20:30 در این‌باره روی آنتن رفت که به طور کلی برگزاری این جشن را پس از شانزده دوره زیر سوال می‌برد؛ از سوی دیگر پخش تصاویر هنرمندان به صورت مات در این گزارش نوع دیگری از کنایه و احتمالا توهین به هنرمندان را دربر داشت که کاملا رویکرد تلویزیون در این‌باره را روشن می‌کرد.
ساعتی پیش هیات نظارت بر مطبوعات حکم لغو مجوز نشریه «یالثارات» را صادر کرد و پرونده این تخلف را به دادگاه فرستاد. حجت‌الاسلام احمد مازنی نماینده مردم تهران در مجلس و عضو کمیسیون فرهنگی شب گذشته و پیش از توقیف این نشریه در گفت‌وگو با آی سینما درباره واکنش احتمالی کمیسیون فرهنگی به مجموعه این اتفاق‌ها و مسائل دیگر مربوط به سینما صحبت کرد.
- حتما از اتفاقی که افتاده است خبر دارید، از اصطلاح آیت‌الله جوادی آملی برای توهین به بازیگران سواستفاده شده که موجب اعتراض انجمن بازیگران و خانه سینما شده است؛ فضا در کمیسیون فرهنگی درباره این مسئله به چه شکل است؟ این کمیسیون پیش از این درباره موارد حساسیت‌برانگیز در سینما ورود کرده، آیا می‌توانیم این بار شاهد ورود مجلس در حمایت از هنرمندان باشیم؟
- فضایی که من در کمیسیون فرهنگی می‌بینم، فضای اعتدال و عقلانیت است یعنی به طور متوسط اساسا مجلس دهم مجلسی است که همه جریان‌های سیاسی که در آن قرار دارند اصل را بر این قرار داده‌اند که با هم تعامل و همکاری داشته باشند. در کمیسیون فرهنگی هم علی‌رغم این که جریان‌های مختلف سیاسی حضور دارند و اختلاف سلیقه و نظر هم وجود دارد، اما در عین حال بحث‌ها و مذاکرات به صورت منطقی و عقلانی مطرح و در مورد آنها تصمی‌گیری می‌شود، به همین دلیل من هیچ نگران این نیستم که خدای ناکرده خروجی تصمیمات این کمیسیون برای اهالی سینما و اهالی فرهنگ مشکلی ایجاد کند، در واقع اعضای کمیسیون از این جهت به نظر من از سلامت کامل برخوردار هستند؛ اما در مورد مسئله‌ای که پیش آمده است، من فکر می‌کنم چند سالی است -شاید در حدود 12-10 سال- که فضای جامعه در سطح نخبگان، رسانه و حتی کسانی که در سطوح بالای مدیریتی کشور هستند از نوعی بداخلاقی رنج می‌برد، این بداخلاقی هم به برخی رفتارها بر می‌گردد که حالتی از لجبازی دارند. کسی کاری انجام می‌دهد بعد از سر لجبازی آن رفتار را تکرار می‌کند و آسیبی هم که در طرف مقابل وجود دارد این است که به جای تذکر منطقی، دینی و انسانی از تعابیر موهن و سخیفی استفاده می‌کند که –البته من نمی‌خواهم از دولت‌ها و اشخاص نام ببرم اما به هر حال در طول یک دوره هشت ساله- این طور استفاده از تعابیر موهن ادامه پیدا کرده است.
در داستان همایشی که برگزار شده به هرحال اهالی سینما، جشنی را برگزار کرده‌اند که البته من از این برنامه مطلع نبودم و اگر بودم شاید در این برنامه شرکت می‌کردم و با علاقه هم شرکت می‌کردم؛ در این همایش از نظر بعضی‌ها نوع پوشش و نوع رفتار مورد قبول و پسند نبوده است و شاید انتظار می‌رفت که از بعضی جهات هنجارهای جامعه بیشتر و بهتر مراعات شوند، اما حتی اگر ما فرض کنیم که این اتفاق صحیح نبوده و اشکالاتی از نظر جامعه داشته است، نوع برخوردی که با این مسئله شده به مراتب اشکال بیشتری داشته. اصلا تعبیر سخیفی که به کار رفته از نظر فقهی و حقوقی تعزیر دارد و قاضی می‌تواند برای کسی که چنین تعبیری را برای مسلمانی به کار برده مجازات شلاق تعیین کند. به این خاطر که این تعبیر، بسیار زشت است و به صرف این‌که شما کسی را دیدید که مثلا از نظرتان پوشش یا رفتارش مناسب نیست، حق ندارید چنین اتهام، تهمت و توهین سخیفی را در مورد او به کار ببرید. به نظر من هم وزارت محترم فرهنگ و ارشاد و هم هیات محترم نظارت بر مطبوعات باید در این زمینه ورود کنند و در کنار آنها بزرگان جامعه، مقامات ارشد کشور و گروه‌های مرجع نیز باید همراه شوند تا این فضای بی‌اخلاقی و بداخلاقی بیش از این پیش نرود، چرا که هرقدر جلوتر برویم این مسئله می‌تواند آثار سوئی برجای بگذارد که در تربیت نسل نوجوان و جوان آثار بدی خواهد داشت که دیگر از کنترل خارج می‌شود.
- به این موضوع اشاره کردید که این تعبیر موهن و سخیف است و حتی مجازات تعزیر را در پی خواهد داشت، متاسفانه این تعبیر با استفاده از یک اصطلاح فقهی به نقل از آیت‌الله جوادی آملی به کار رفته است، شما علاوه بر این که نماینده مجلس و عضو کمیسیون فرهنگی هستید یک روحانی هستید، آیا چنین استفاده‌ای از یک اصطلاح فقهی را صحیح می‌دانید؟ آیا به نظرتان از این تعبیر سو استفاده شده است؟
ببینید، در کتاب‌های پزشکی، فقهی و رشته‌های مختلف از واژه‌ها، اصطلاحات و تعابیری استفاده شده و زمان درس و دانشگاه اساتید گاهی از این اصطلاحات استفاده می‌کنند، اما اینجا شخصیتی مثل آیت‌الله جوادی آملی در تشریح یک واژه در عرصه سیاست و نظام بین الملل می‌خواستند بگویند گرایش به غیر و نداشتن غیرت صرفا در حوزه خانواده و روابط کوچک تعریف نمی‌شود و یک نفر ممکن است نسبت به نفوذ بیگانه نیز آدم بی‌غیرت و بی‌توجهی باشد که اهمیتش به مراتب بیشتر از این حرف‌هاست، ایشان در بیان یک اصل و سیاست کلی از فقه و منطق استفاده کرده و این تعبیر را مطرح کرده‌اند.
- حتی دفتر ایشان پس از انتشار این مطلب در یک رسانه، به دلیل احتمال برداشت ناصواب در این باره توضیحاتی دادند، به نظر شما هر کسی حق دارد از این اصطلاح استفاده کند؟
نه کسی حق ندارد. به هر حال در رساله‌های عملیه و کتاب‌های فقهی ما تعابیر و اصطلاحات مختلفی وجود دارد ولی استفاده از این تعابیر باید به جا باشد و هرکسی حق ندارد از این تعابیر سوء استفاده کند، تعبیر به کار رفته یک فحش قابل تعزیر است، یعنی به لحاظ شرعی برای چنین تهمتی تعزیر و شاید هم حد تعریف شده است. هیچکس اجازه سوء استفاده از چنین تعبیری را ندارد، مخصوصا وقتی از ناحیه افرادی اتفاق می‌افتد که مدعی دفاع از فرهنگ شهادت و ایثار و ارزش‌های دینی هستند... ما در راه این ارزش‌ها شهدایی را داده‌ایم که با جان خودشان برای تلطیف فضای عمومی جامعه، حفظ ارزش‌های انسانی و روابط و مناسبات انسانی گام برداشته‌اند و خون داده‌اند تا مردم آرامش داشته باشند، این سوء استفاده از تعابیر در قالب ارزش‌ها آن هم ارزش‌هایی مثل ایثار و شهادت به نظر من جرم را دوچندان می‌کند و خیلی وقیح تر است که از چتر ایثار و شهادت که بر سر همه مردم است و همه برای آن احترام قائلند، سوء استفاده سیاسی بکنند و روح لطیف هنرمندان را آزار بدهند.
- باید منتظر واکنش کمیسیون فرهنگی در این باره باشیم؟
به هر حال الان مجلس تعطیل است، انشاالله در هفته آینده که جلسه تشکیل می‌شود منتظریم ببینیم مجموعا هیات نظارت بر مطبوعات و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه اقدامی می‌کند و متناسب با شرایطی که مجلس آغاز به کار خواهد کرد انشاالله کمیسیون به این مسئله ورود خواهد کرد.
- سوءاستفاده از این تعبیر، پیش از این در تلویزیون هم اتفاق افتاد و مسعود فراستی روی آنتن زنده تلویزیون اصطلاح دیاثت فرهنگی را در مورد کمال تبریزی به کار برد که منجر به قهر چند روزه این کارگردان از تلویزیون و اعتراض اهالی سینما شد، اما مدیران اقدامی در این زمینه انجام ندادند. با توجه به این‌که در شورای عالی نظارت بر مطبوعات قرار است دو نماینده از سوی مجلس حضور داشته باشند، فکر می‌کنید درباره چنین اتفاقاتی که زمینه‌ساز توهین به هنرمندان بوده است نیز برخوردی صورت خواهد گرفت یا خیر؟
به نکته خوبی اشاره کردید، من فقط می‌توانم بگویم من از طرف کمیسیون یکی از کاندیداهای عضویت در شورای نظارت بر سازمان صداوسیما هستم. انشاالله اگر نمایندگان محترم در صحن به بنده رای بدهند یکی از برنامه‌هایی که دنبال خواهم کرد این است که فضای صداوسیما فضای اخلاق باشد و فضایی فراتر از این رفتارهای سخیفی که انجام می‌شود... در جامعه ما معروف است که می‌گویند می‌شود گفت بفرما، بشین، بتمرگ! که متاسفانه تعبیری که در این نشریه به کار رفته از بتمرگ هم بدتر بود، انشاالله در فضای صداوسیما آن کلمه بفرما را حاکم بکنیم.
- هفته پیش آقای جمشید جعفرپور نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام کرد که نمایندگان عضو کمیسیون فرهنگی علاقه‌مندند فیلم‌ها را پیش از اکران ببینند، درست زمانی که تنها مرجع قانونی که موظف به بازبینی فیلم‌های سینمایی است شورای پروانه نمایش است، با توجه به این که اعضای جدیدی در این شورا منصوب شده اند تا از شائبه کم اعتبار شدن پروانه نمایش کاسته شود فکر نمی‌کنید این اتفاق به صورت موازی‌کاری با این شورا پیش خواهد رفت؟
نه این اتفاق جنبه رسمی ندارد، بیشتر جنبه علاقه دارد و بسیاری اوقات خود کارگردانان و تهیه‌کنندگان از نمایندگان دعوت می‌کنند و چنین اتفاقی می‌افتد، مثل فیلم «سلام بمبئی»...
- جنبه علاقه‌ای که می‌گویید، اتفاقا بسیار مثبت است. اما این علاقه‌مندی در مورد فیلم‌های روی پرده است، مسئله اینجاست که این فیلم‌ها زمانی که هنوز مجوز اکران ندارند برای نمایندگان به نمایش در می‌آیند که می‌تواند کار شورای پروانه نمایش را زیر سوال ببرد...
- نه اساسا چنین چیزی با اصل تفکیک قوا منافات دارد و مجلس اصلا نباید وارد مسائل اجرایی شود و تنها می‌تواند در نقش ناظر به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تذکر بدهد و نظارت یا سوال کند.
پس اعتبار پروانه نمایش از نظر مجلس محفوظ خواهد ماند؟
- بله قطعا همین طور است، اصلا یک شهر و دو نقش که نمی‌شود، مملکت باید یک قانون داشته باشد و همه هم باید به قانون تمکین کنند.
9413
