برنامه سینمایی «هفت» شب گذشته با حضور اصغر یوسفی نژاد کارگردان فیلم سینمایی «او(خانه)» به روی آنتن رفت. در این برنامه قرار بود، عملکرد برنامه «هفت» در طول جشنواره فجر، مورد ارزیابی منتقدان قرار گیرد، اما در قسمت میزگرد برنامه که با حضور مازیار فکری ارشاد، غلامعباس فاضلی و شاهرخ دولکو برگزار شد، نحوه برگزاری جشنواره فیلم فجر در ادوار گذشته مورد نقد قرار گرفت.
بهروز افخمی که در طول جشنواره سی و پنجم، موضع گیری‌های بسیار تندی نسبت به این رویداد سینمایی اتخاذ کرده بود، در ابتدای برنامه «هفت» مجددا از نحوه برگزاری جشنواره امسال انتقاد کرد و گفت: «ارزیابی ما از جشنواره امسال براساس معیار های شخصی و فردی نبود، بلکه براساس خود فیلم ها بود! تا زمانی که من در «هفت» هستم، محال است فیلم ها را براساس معیاری غیر از خود فیلم ها نقد و ارزیابی کنیم. من همچنان بر نظر خودم هستم و بنظرم این داوری نه تنها در 35 سال گذشته بی ریخت ترین، غلط ترین داوری بوده است، بلکه آنقدر بد بوده که در 35 سال آینده خاطره اش در ذهن همه باقی خواهد ماند.»
افخمی پس از اعلام انتقادات خود از برنامه «هفت» به فروش موفق فیلم سینمایی «خوب، بد، جلف» هم اشاره کرد: «فروش فوق العاده فیلم پیمان قاسم‌خانی در دو روز ابتدایی اکرانش، نوید بخش، فروش خوب فیلم‌های نوروزی خواهد بود و شورای نمایش نمایش باید با تدابیر درست و حساب شده، به فروش بهتر فیلم ها کمک کند.»
کارگردان «شوکران» در بخش ابتدایی برنامه به انتقادات هنرمندان و مسئولین جشنواره فیلم فجر از برنامه «هفت» پاسخ داد و گفت: «از همه مخالفان و منتقدان برنامه «هفت»، از جمله اعضای هیئت داوران و مخصوصا آقای اکبر نبوی و محمد حیدری دبیر جشنواره برای حضور در برنامه دعوت کردیم اما هیچ کدام به هیچ وجه حاضر به شرکت در این برنامه نشدند.»
افخمی که در بخش ابتدایی برنامه «هفت» از اصغر یوسفی نژاد کارگردان فیلم «او(خانه)» به عنوان مهمان دعوت کرده بود، به تعریف از این فیلم سینمایی پرداخت و مجددا با انتقاد از داوری‌های صورت گرفته در جشنواره سی و پنجم گفت: « فیلم «او(خانه)» نظر من بعد از «ماجرای نیمروز» دومین فیلم برتر جشنواره امسال بود و باید کشف بزرگ جشنواره همین فیلم دانست. فیلمی بی بودجه که داوران نه آن را دیدند، نه شنیدند و نه فهمیدند که چنین فیلمی از جلوی چشمانشان عبور کرده است. فیلم «او(خانه)» بدون مقدمه و مانند جواهری بود که به تماشاچیان جشنواره اهدا شد و برخی آن را دیدند و قدر شناختند و برخی نیز آن را نادیده گرفتند و به همین دلیل آنها برای همیشه باید پاسخگوی این قدر ناشناسی باشند.»
یوسفی نژاد: بازیگران اصلی از پایان فیلم اطلاعی نداشتند
اصغر یوسفی نژاد کارگردان فیلم آذری زبان «او (خانه)» در بخش‌های ابتدایی صحبت‌های خود در برنامه «هفت» گفت: «نگارش فیلمنامه «اِو» حدود 8 ماه زمان برد. شیوه نگارش این فیلم کمی عجیب بود. من از دیالوگ شروع کردم و تنها یک پایان بندی، ایده اصلی شکل گیری این فیلمنامه بود. یک خانه و یک جسد شاکله اصلی فیلمنامه را برایم تشکیل می داد. عمدا داستان را در لوکیشن خانه محدود کردم تا مخاطب واقعیت را احساس کند و به آن نزدیک شود.»
یوسفی نژاد درباره نحوه فیلمبرداری و الگو‌هایی که برای بازیگران این فیلم در نظر گرفته بود، توضیح داد: «در فیلمبرداری این فیلم با وجود اینکه دوربین روی دست بود اما بسیار سعی کردم تکان ها نرم و ظریف باشد تا برای بیننده اذیت کننده نباشد و تنها مفهوم تشویش و نگرانی را به مخاطب برساند. یکی از ویژگی های اصلی بازیگران این فیلم، در عین بازی کردن، بازی نکردن بود. گریه هدیه تهرانی در فیلم «شوکران» یک الگوی خوب، درست و باورپذیر از گریه کردن در سینمای ایران برای من بود. همین الگو را به بازیگر نقش «سایه» فیلم نشان دادم و از او خواستم از این الگو پیروی کند. در عین حال هم سعی کردم دیالوگ‌های بداهه در این فیلم به کار گرفته شود و در دور خوانی ها بازیگران به حدی خودشان باشند، که گویی واقعا داریم با هم حرف می زنیم. نه اینکه تمرین می کنیم.»
این کارگردان همچنین اضافه کرد: «فیلمنامه بدون صفحات آخر و پایان بندی در اختیار بازیگران قرار گرفته شد و 3 بازیگر اصلی ما تا دقایق پایانی نمی دانستند پایان فیلم چه خواهد شد. همین موضوع سبب غافلگیری آنها شده بود. سایر بازیگران نیز پایان فیلم را در پردیس ملت و در کنار مردم دیدند و 10 دقیقه غافلگیرکننده انتهای فیلم اینگونه بدست آمد. باید بگویم که بسیاری از بازیگران این فیلم اساسا بازیگر نیستند.»
انتفاد تند افخمی از وحید جلیلوند
پس از پایان گفته‌های کارگردان «او(خانه)»، بهروز افخمی، به پخش یک آیتم با موضوع انتقادات هنرمندان از داوری‌ها و نحوه برگزاری جشنواره فجر، اشاره کرد و گفت که با فشار وزارت ارشاد بسیاری از بخش‌های این آیتم تولیدی حذف شده است. افخمی در ادامه از گفته‌های وحید جلیلوند کارگردان فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» در اختتامیه جشنواره فجر، به تندی انتقاد کرد و گفت: «ما هیچ وقت سخنان منتقدین خود را سانسور نمی کنیم و تاکنون حرف های همه مخالفانمان از جمله آقای جلیلوند را که فیلم‌اش لایق کاندیدشدن هم نبودند را پخش کردیم. همه معتقدند فیلم «بدون تاریخ،بدون امضا» جایش در میان کاندیدا نبود و جایزه دادن به این فیلم، اشتباه فاحش هیات داوران بود.»
افخمی در ادامه انتقادات خود از وحید جلیلوند را تندتر کرد و گفت: «جلیلوند گمان می کند با رکوع و ماچ کردن دیگران، می تواند جایزه ای که لایقش نیست را از آن خود کند، درصورتی که بهتر است به جای تاختن به برنامه «هفت» و رسانه ملی، برای اثبات صداقتش جایزه بهترین کارگردانی را به مهدویان برای کارگردانی فیلم «ماجرای نیمروز» که لیاقتش را داشت اهدا می‌کرد. ما اتفاقا از آقای جلیلوند هم دعوت کردیم تا به برنامه هفت بیایند و نقدهایشان را مطرح کند ولی ایشان ترجیح داد در سایر رسانه ها بر ما بتازند تا با فشارهای سازمان سینمایی، موفق شود بخش هایی از میان برنامه ما را کوتاه کنند.»
میزگرد منتقدان برنامه در مورد جشنواره فجر
در این بخش از برنامه، شاهرخ دولکو، غلامعباس فاضلی و مازیار فکری ارشاد به عنوان منتقدان سینمای ایران، به بررسی جشنواره سی و پنجم و موضع گیری‌های برنامه «هفت» در طول جشنواره بپردازند.
مازیار فکری ارشاد در ابتدای صحبت‌های خود از نحوه برگزاری جشنواره فیلم فجر، در طول سالیان گذشته انتقاد کرد و گفت: «جشنواره فیلم فجر در دهه 60 بر مبنای سوءتفاهم هایی تشکیل شد و اینگونه تعریف شد که ویترین تولیدات سالانه سینمای ایران باشد. من با برگزاری اینگونه جشنواره فجر مشکل دارم و اهدای جوایز آن با روح جشنواره فجر سازگار نیست. اهدای جایزه به رشته های فنی با یک بار دیدن و بدون تامل ممکن نیست. آن هم توسط گروه کوچکی که در همه رشته‌ها متخصص نیستند. جشنواره فجر در طی این 30 سال از این قواعد غلط پیروی کرده است و در عین حال قواعد عرفی جشنواره ها را هم رعایت نمی کند. ورود تعداد زیادی فیلم ها در بخش رقابتی بی معنی است. از طرفی ورود برخی فیلم های تجاری و کمدی که در جای خود قابل ارزش اند به جشنواره فجر، خیلی قابل قبول نیست.»
غلامعباس فاضلی که به عنوان موافق نحوه برگزاری جشنواره فجر، در برنامه هفت حضور داشت با بیان اینکه از گفته‌های مازیار فکری ارشاد در برنامه «هفت» متعجب شده است، گفت: «امیدوارم که انتقادات جزئی ما به جشنواره فجر و مباحث کلی آن به هتاکی به داوران و نفی کلیت جشنواره منتج نشود. من با کلیت جشنواره فجر موافقم و به نظرم ذاتش باعث اشتیاق برانگیزی در سینمای ایران می‌شود و به همین دلیل با تعدد فیلم ها و تعدد جوایز موافق هستم. این موضوع می تواند سبب انگیزه و اشتیاق در همه اصناف سینمایی شود. به نظر من مهم‌ترین اتفاقی که باید در جشنواره فجر بیافتد، حذف رفتارهای پدرسالاری است. جشنواره فجر از دهه 70 به این سو هر سال پدرسالارتر شده است و سعی کرده جوایز اصلی خود را به پیشکسوتان بدهد و به نوعی سهم خواهی است. در سالهای گذشته دیدیم که برخی از کارگردانان گفته‌اند، در صورتی در اختتامیه جشنواره فجر، شرکت خواهم کرد که حتما جایزه بهترین فیلم و کارگردانی را دریافت کنم. به نظر من بهترین دوره جشنواره فجر در سال گذشته برگزار شد که هیئت داوران با جسارت مثال زدنی بهترین و بیشترین جوایز را به جوانان لایقی دادند و آنها را به سینمای ایران اضافه کردند.»
شاهرخ دولکو منتقد با سابقه سینمای ایران، دیگر مهمان این برنامه، با ابراز تعجب از عدم تجلیل از زنده یاد عباس کیارستمی در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر، در باره نحوه برگزاری این رویداد سینمایی گفت: «جشنواره فجر مشکلات فراوانی دارد. اول اینکه تکلیف خود را میان مراسم سالانه و برگزاری جشنواره مشخص نمی کند. یعنی مثل اسکار فیلم های دیده شده در طی یک سال توسط کمیته ای متشکل از تعداد زیادی از داوران متخصص در هر رشته کارشناسی شود و در یک میهمانی جوایز اهدا می شود ، اما جشنواره فجر اینگونه نیست. در گونه دیگری جشنواره‌های بین المللی، تعداد جوایز در بخش‌های مختلف بسیار کم است، مثلا در 6-7 جایزه اصلی در یکی دو هفته به فیلمسازان برگزیده اهدا می شود که جشنواره فجر بیشتر به این سبک نزدیک است. اما در عمل ادغامی از هر دو است. درباره داوران نیز همواره سعی شده از اشخاصی استفاده شود که در سال اخیر کاری نداشته باشند تا منافع کمتری نسبت به برنده شدن فیلم‌ها داشته باشند.»
مازیار فکری ارشاد، در ادامه کنایه‌هایی به محمد حسین مهدویان کارگردان جوان فیلم «ماجرای نیمروز» و منیر قیدی سازنده «ویلایی‌ها» وارد کرد و گفت: «این شیوه از جشنواره فجر، حتی فیلمسازان اول را هم لوس کرده است! چرا یک کارگردان فیلم اولی بخاطر عدم نامزد شدن فیلمش که از نظر برخی منتقدان هم فیلم خوبی است، از جشنواره انصراف می‌دهد؟ یا کارگردانی که فیلمش در 9 بخش نامزد شده است، بخاطر عدم نامزدی در بخش های دیگر بگوید پس این جشنواره دیوارش مثل دیوار فلان جاست. این بخاطر سازوکار غلطی است که جشنواره فجر وجود دارد که سبب لوش شدن فیلمسازان اول شده است.»
دولکو در تکمیل صحبت‌های مازیار فکری ارشاد، متذکر شد: «ما اصولا ملت جرزنی هستیم! اگر برنده شویم که خودمان برنده شدیم! اما اگر برنده نشدیم پس می‌گوییم تقلبی صورت گرفته است، زیرا هیچ وقت جنبه باخت نداریم. این اتفاق در جشنواره امسال هم رخ داد. بنظرم این جشنواره خیلی بدتر از جشنواره سالهای قبل نبود، زیرا وضعیت بد داوری در سال های گذشته نیز کم و بیش وجود داشت. مثلا فیلمی مثل «ابد و یک روز» در چندین رشته نامزد می شود اما نهایتا «ایستاده در غبار» فیلم برتر جشنواره می شود یا فیلمی مثل «امکان مینا» در 9 رشته کاندید می شود. امسال می‌توان گفت این اشتباهات فاحش تر و بیشتر رخ داد.»
فکری ارشاد، در بخش‌های پایانی صحبت‌های خود از گسترش یافتن بخش‌های متعدد جشنواره فیلم فجر، انتقاد کرد و ابراز داشت: «معتقدم هر سال این اشتباهات از نظر نحوه برگزاری و داوران را کم و بیش داشته ایم. اما ما طی سال های اخیر علی رغم حرف ها و تلاش هایی که کردیم تا جشنواره فیلم فجر را لاغرتر کنیم، امسال همه تصمیم ها به سمتی رفته که جشنواره فربه تر و بزرگ تر شود. مستندسازان، فیلمسازان کوتاه و ... همگی اصرار دارند تا این بخش های در جشنواره اضافه شوند یا جدی تر گرفته شوند. سوال این است که چرا به جشنواره های تخصصی این بخش‌ها توجه بیشتری نمی شود تا تمام تلاششان برای دیده شدن در فجر باشد؟ ما جشنواره سینما حقیقت و جشنواره فیلم کوتاه تهران را داریم و این فیلم‌ها می‌توانند در جشنواره تخصصی خودشان نمایش داده شوند.»
غلامعباس فاضلی پس از انتقادات فکری ارشاد و دولکو به جشنواره فیلم فجر، به ناگهان گفت: «جشنواره فجر همه چیزش خوب است! و اگر غیر از این بود طی این سال ها دوام نمی آورد. من واهمه ام از این است که با این هیاهوی عجیبی که علیه داوران به وجود آمده، در سالهای آینده لشگرکشی، به یک روال عادی در سینمای ایران تبدیل شود. جشنواره یک مسابقه است و باید قواعد بازی آن را رعایت کرد و شان آن را نباید از بین برد.»
شاهرخ دولکو در بخش پایانی صحبت‌های خود با تاکید بر این نکته که تمام سینماگران به جشنواره فیلم فجر، علاقمند هستند و انتقادات آنها برای برگزاری بهتر این رویداد سینمایی است، گفت: «جشنواره فیلم فجر سیاست زده است! که دلایل آن به نام و زمان برگزاری جشنواره که در دهه فجر می‌گذرد، باز می‌گردد. این اتفاق باعث شده که دولت بخواهد به نام دفاع از انقلاب، کنترل بیشتری بر روی این جشنواره داشته باشد و این کنترل از انتخاب هیات انتخاب جشنواره تا زمان اهدای سیمرغ اتفاق می‌افتد. حال هرچه مسئولین بگویند که اعمال نظر نمی‌کنیم، من باور نمی‌کنم.»
9412
