آی سینما: یکی از برنامه‌های اصلی جشنواره جهانی فیلم فجر برگزاری بزرگداشت عباس کیارستمی است که سیف‌الله صمدیان مسئول این بخش را بر عهده دارد. در کنار نمایشگاهی که در این‌باره در جشنواره برپا شده، امروز با حضور چهره‌های سرشناسی از سینمای ایران و جهان مراسمی نیز در پردیس چارسو برگزار شد که در آن درباره کیارستمی و فیلم‌هایش نکات جالبی مطرح شد. قرار است در دو روز آینده نیز بخش‌های بعدی این بزرگداشت برگزار شود.

در این مراسم مهمانان ایرانی و خارجی از جمله ویکتور اریسه فیلمساز اسپانیایی، فردریک‌تور فردریکسون کارگردان از ایسلند، سمیت کاپلانوغلی کارگردان از ترکیه، گاتفری چشایر منتقد از آمریکا در سالن شماره ۱ چهارسو حضور یافتند.

همچنین پیام‌های تصویری چهره‌های شاخص سینمای جهان از جمله ژولیت بینوش بازیگر فرانسوی، ژیل ژاکوب رییس سابق جشنواره فیلم کن، جف اندرو منتقد سینما از انگلستان، لوکا بیگاتزی مدیر فیلمبرداری از ایتالیا، جاناتان روزنبام منتقد آمریکایی و مهرناز سعیدوفا پژوهشگر سینما از شیکاگو و همین‌طور احمد کیارستمی پخش شد.

اجرای این مراسم را علیرضا شجاع‌نوری بر عهده داشت و سیف‌الله صمدیان مسئول برگزاری این بزرگداشت در ابتدای صحبت‌هایش با اشاره به این‌که حس متضادی به چنین مراسمی دارد چون هم خوشحال است که این گردهمایی به خاطر سینما تشکیل شده و هم نمی‌تواند بدحال نباشد از دوستان بسیار کیارستمی مثل بهمن فرمان‌آرا و آیدین آغداشلو و... که در مراسم حضور دارند اما به خاطر کمبود وقت نمی‌توان از صحبت‌هایش آن‌ها استفاده کرد عذر خواست.

به گفته او در دو روز آینده گروهی چهار نفره از ژاپن که با کیارستمی در ساخت «کپی برابر اصل» همکاری داشته‌اند و همچنین گروه ایرانی سازنده فیلم «بلیت» مثل محمود کلاری و محمدرضا دلپاک نیز در بزرگداشت عباس کیارستمی حضور خواهند یافت. همچنین روز سوم به آموزش فیلمسازی کیارستمی اختصاص دارد که شش دانشجوی او از اسپانیا، کلمبیا و کوبا که فیلم‌های بلندشان به اکران عمومی رسیده‌اند در جشنواره حاضر خواهند شد.

پس از خوشامدگویی رضا میرکریمی دبیر جشنواره جهانی فجر، پیامی تصویری از احمد کیارستمی در سالن به نمایش گذاشته شد که خبر از آماده‌سازی آخرین فیلم عباس کیارستمی یعنی «24 فریم» خبر داد. این فیلم قرار است در جشنواره کن رونمایی شود و چون یک فیلم موزه‌ای است پس از آن به موزه‌ها داده خواهد شد. همچنین به گفته فرزند کیارستمی ساخته‌های این کارگردان که با همکاری کانون پرورش فکری تولید شده‌اند با کمک یک کمپانی بازسازی و در آینده‌ای نزدیک توزیع خواهند شد.

دنیا فقیر می‌شود وقتی افرادی مثل کیارستمی ناپدید می‌شوند

ویکتور اریسه فیلمساز اسپانیایی که ارتباط جالبی با عباس کیارستمی داشت و کارت‌هایی ویدیویی بین آن‌ها در سال‌های دوستی‌شان رد و بدل می‌شد به روی سن آمد و از حضور در سرزمینی که کیارستمی در آن زاده شده ابراز خوشحالی کرد. او با اشاره به این‌که حرف زدن از عباس کیارستمی برایش سخت است اولین مواجه‌اش با سینمای کیارستمی را تماشای فیلم «کلوز آپ» در مادرید دانست و در این‌باره گفت: «از سالن خارج شدم در حالی که به شدت تحت تاثیر قرار گرفته بودم. آن‌جا بود که احساس کردم یک نگاه تازه در سینمای دنیا متولد شده است. سینمای کیارستمی زمانی فوران کرد که سینمای اروپا خسته شده و از پا در آمده بود. یک فرهنگ سینمایی که تمام فصل‌هایی که می‌توانست در آن اتفاق بیافتد را پشت سرگذاشته بود. کلاسیک‌گرایی و به دنبال آن مدرنیته و پست مدرنیسم. زمانی است که فیلم‌سازها برای فیلم‌سازان دیگر، نویسنده‌ها برای نویسنده‌های دیگر و نقاشان برای نقاشان دیگر اثر خلق می‌کنند. ولی هیچ‌کدام از این نشانه‌ها در سینمای کیارستمی نبود. در سینمای کیارستمی احساس و مفهوم جمع وجود داشت، در این زمینه باید گفت کیارستمی ما را به بازنگری و تربیت نگاهمان به جهان واداشت. ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که فقط با آلودگی هوا مواجه نیستیم بلکه آلودگی تصویری هم وجود دارد. چگونه می‌توان در این فضای تصویری حقیقی ساخت؟ عباس کیارستمی جواب این سوال بود. وقتی معصومیت گره می‌خورد با حکمت.»

او همچنین به این موضوع اشاره می‌کند که سال‌ها بعد کیارستمی را می‌بیند و متوجه می‌شود که مشترکات بسیاری با او دارد. به خصوص که هردوی آن‌ها در یک سال و یک ماه و با هشت روز فاصله متولد شده‌اند: «از آن موقع به بعد ما از سال 2007 تا 2010، ده کارت ویدیویی با هم رد و بدل کردیم. این نامه‌نگاری‌ها در پاریس، مادرید و ملبورن به نمایش گذاشته شده است. من خاطره ویژه‌ای از او دارم. یادم می‌آید در موزه پرادوی مادرید با هم قدم می‌زدیم و حس کردم علاقه عباس به چیزی خارج از دیوارهای موزه است. آن‌جا بود که من متوجه شدم یعنی چه وقتی می‌گفت تمام دنیا کارگاه من است. دنیا فقیر می‌شود وقتی افرادی مثل عباس ناپدید می‌شوند. ولی کارهای او را داریم آثاری که جزو میراث بشر هستند چون در این آثار تواضع عظیم انسانی و یک نفس ابدیت وجود دارد.»

پس از این صحبت‌ها اپیزود اسب‌ها از فیلم «24 فریم» آخرین ساخته کیارستمی به همراه صحبت‌های ژیل ژاکوب رئیس سابق جشنواره کن نیز برای حاضران به نمایش درآمد. همچنین پیام‌های تصویری فریدریک فردریک‌سون و ژولیت بینوش نیز به نمایش در آمد.

کیارستمی عمیقا ایران را دوست داشت و می‌دانست این عشق را چطور منتقل کند

همچنین گاتفری چشایر منتقد آمریکایی نیز که در این‌ مراسم حاضر شده بود دقایقی درباره کیارستمی صحبت کرد و پس از او آنی‌یس دوویکتور پژوهشگر فرانسوی نیز که در این مراسم حاضر شده بود آشنایی‌اش با عباس کیارستمی را مربوط به 24 سال پیش و در پروژه «مشق شب» دانست و در این‌باره گفت:‌ »آن زمان چیزی از سینمای ایران و ایران نمی‌دانستم. ولی این فیلم مرا وادار کرد سوژه دکترایم را با توجه به این موضوع انتخاب کنم. این فیلم من را به ایران دعوت که بخشی از قلب و سرزمین من شد. کیارستمی عمیقا ایران را دوست داشت و می‌دانست چطور این عشق را منتقل کند. فیلم‌هایش ما را با خود به سفر می‌برد. در مورد آموزش و یادگیری واقعی با ما صحبت می‌کرد که چطور آزاده باشید و مسئول. به خاطر این‌که کیارستمی فقط ساده نبود بلکه نابغه بود. مبدع فرم‌های بصری جدید و فرم‌های روایی و زبانی بود. به همین خاطر است که وزیر آموزش فرانسه به همراه من این شانس را به دانش‌آموزان فرانسوی دادیم که این فیلم‌ها را کشف کنند. این‌کار را با بچه‌های مهد کودک شروع کردیم. وزیر پیشنهاد داده بود که کلکسیونی از 100 فیلم برتر دنیا آماده کنیم و اولین فیلم، فیلم فرانسوی «چهار صد ضربه» ترفو نبود، مطمئنا «خانه دوست کجاست» بود. بچه‌های مهدکودک بدون این‌که زبان بدانند یا فیلم ترجمه شده باشد کاملا فیلم‌های او را فهمیدند که چطور بزرگ شوند و رشد کنند. ما با گذشتن از چیزهایی که ما را می‌ترسانند بزرگ می‌شویم. با گذشتن از حد و مرزهای اجتماعی و رسیدن به چیزهایی که به نظر ما درست است. دانش آموزان دبیرستان و دانشگاه نیز برنامه دیدن این فیلم‌ها را با ما داشتند. این یعنی هزاران دانش‌آموز فرانسوی با این فیلم‌ها بزرگ شده و آن‌ها را دیده‌اند. هدف وزیر از این اتفاق آموزش سینما نیست و این نیست که مسائل اجتماعی صحبت کند یا این نیست که فیلمسازان معروفی بسازند. هدفشان این است زن‌ها و مردهایی بسازند که آزاده و مسئول باشند. این فیلم‌ها بسیار شریف و نایاب هستند، فیلم‌های او به ما این فرصت را می‌دهند طور دیگری ببینیم. موقعیت‌هایی که از لحاظ اخلاقی مسئولند و از لحاظ ذهنی ازاد. بدون عباس و فیلم‌های جدیدش زندگی سخت‌تر خواهد شد.»

پس از او مهرناز سعید وفا پژوهشگر و استاد دانشگاه شیکاگو نیز در پیامی تصویری درباره کیارستمی و فیلم‌هایش صحبت کرد و او را باعث افتخار تمام ایرانیان دانست.

همچنین سمیت کاپلانوغلی کارگردان ترک نیز از مواجه کوتاهش با عباس کیارستمی خاطره‌ای بازگو کرد. از نظر او فیلم‌های کیارستمی ما را به زندگی خودمان برمی‌گرداند: «کیارستمی در یکی از مصاحبه‌هایش به عکسی که از تعدادی درخت گرفته اشاره کرده بود. او 10 سال بعد دوباره به آن مکان باز می‌گردد و عکس دیگری از آن درخت‌ها می‌گیرد و دو عکس را در کنار هم نگاه می‌کند، متوجه می‌شود که یکی از این درخت‌ها نیست. نگاه او این‌بود که هرچیزی چه جاندار و چه بی‌جان در این چرخه دوباره به یک جاندار تبدیل می‌شود. من بازهم این‌جا در تهران هستم اما یک درخت بزرگ و پهناور که سایه داشت و همه ما از آن بهره‌مند می‌شدیم دیگر بینمان نیست. البته همه فیلم‌هایش هست و من هر زمان که به طرافم در تهران نگاه می‌کنم اثر نگرش او را در همه چیز می‌بینم.»

پس از آن پیام تصویری جف اندرو منتقد انگلیسی به نمایش گذاشته شد و علیرضا شجاع‌نوری با بیان این‌که دبورا یانگ منتقد معروف سینما به خاطر حضور نیافتن در این مراسم ابراز تاسف کرده است، یادداشت او را برای حاضران خواند.

9413