با پایان یافتن جشنواره برلین ودر حالی که نامزد شدن فیلم «هجوم» برای جایزه تدی به عنوان یکی از جوایز غیررسمی این جشنواره خبرساز شده بود، دور جدید حمله روزنامههای منتقد دولت به این فیلم و به گروه «هنر و تجربه» که این فیلم شهرام مکری را به نمایش عمومی گذاشته، آغاز شد و روزنامه جام جم ارگان صداوسیما تیتر یک امروز خود را به انتقاد از حضور این فیلم در برلیناله اختصاص داد. همزمان شورای سیاستگذاری «هنر وتجربه» درباره این فیلم و جایزه تدی توضیحاتی داده است.
روزنامه جام جم که تیتر یک صفحه اولش را به انتقاد از این فیلم اختصاص داده، در گزارشی نوشته است: «حواشی این فیلم وقتی شروع شد که از سوی جشنواره برلین اعلام شد که فیلم شهرام مکری نامزد دریافت جایزه از بخش غیر اخلاقی شده است. این اتفاق عجیبی بود. قطعا وقتی فیلمی نامزد چنین بخشی شده است، باید در آن نگاه مثبتی به این پدیده زشت وجود داشته باشد. از آن بدتر اینکه چطور امکان داشت فیلمی در جمهوری اسلامی ایران با حمایت سازمان سینمایی تولید شود که به این موضوع پرداخته باشد؟ چطور میشود سازمان سینمایی فیلمی اینچنین را راهی جشنواره برلین کرده باشد؟ فیلم ، محصول کانون ایران نوین است؛ کانونی که ارتباطهایی با رییس گروه هنر و تجربه دارد و شهرام مکری کارگردان فیلم هم از اعضای شورای سیاستگذاری هنر و تجربه است.»
در ادامه این گزارش آمده است: «انتشار خبر حضور فیلم سینمایی «هجوم» ساخته شهرام مکری در میان نامزدهای جایزه «تدی» جشنواره فیلم برلین عجیب و بی سابقه بود. جایزه تدی جایزهای است که در حاشیه جشنواره بینالمللی فیلم برلین و هیاتی مستقل به فیلمهایی که مضمونی همجنسگرایانه دارند اهدا میشود. منظور از هیات مستقل این است که اعضای آن توسط کمیته جشنواره برلین انتخاب نمیشوند. این هیات داوری از سازماندهندگان جشنوارههای فیلم مرتبط با همجنسگرایانه تشکیل شده است. از میان فیلمهایی که در جشنواره برلین حاضر میشوند، آنهایی که چنین مضامینی دارند در قالب جایزه تدی با هم به رقابت میپردازند.»
توضیح گروه «هنر و تجربه»
به جز جام جم، روزنامه جوان هم امروز در یادداشتی به شدت از این فیلم و گروه «هنر و تجربه» انتقاد کرد. شاید به دلیل افزایش انتشار این مطالب در رسانههای جناح اصولگراست که شورای سیاستگذاری «هنر و تجربه» متنی منتشر کرده و درباره ماجرا توضیح داده است.
نیمی از این متن به توضیح درباره کلمه Queer و اصطلاح Queer Film اختصاص دارد و در ادامه آمده است: «در نهایت بدبینی چنین تصور کنیم که چند نفر، یا یک منتقد خارجی، از یک فیلم ایرانی تعبیری کرده که ما دوست نداریم. آیا باید با تعبیر کسی فیلمی یا نهادی را محکوم کرد؟ بیش از سی سال است که فیلمهای ایرانی به خارج از کشور میروند، جایزههای مختلف میگیرند و منتقدان خارجی دربارهشان نقد مینویسند و در مواردی از آنها تعبیرهای عجیب و غریب میکنند؛ تعبیرهایی که هموطنان نگران، از همین زاویه «کوییری!» (به معنای عجیب و غریبش البته) با آن مفاهیم مشکل دارند. آیا باید فیلمساز یا نهادی را بابت تعبیر آدمی در یک جای دیگر دنیا گوشه رینگ انداخت؟ با این استدلال میشود از فیلمهای ارزشی هم تعبیرهای عجیب و غریب کرد. همچنان که زمانی منتقدی خارجی در تفسیرش از یک فیلم ایرانی که خواهر و برادر خردسال به دلیل فقر یک جفت کفششان را به نوبت به پا میکنند تعبیر به رابطهای نامتعارف میان آنها کرده بود. یا اصلاً میشود کلی از این تعبیرها از ذهنهای بیمار و مسألهدار استخراج کرد؟»
گروه هنر وتجربه در ادامه یادآوری کرده است: «سینمای ایران پیش از این حداقل دو بار جایزه تدی را گرفته است؛ یک بار برای فیلم «زهره و منوچهر» (میترا فراهانی) و «شرایط» (مریم کشاورز) که اتفاقا هر دو درباره مفاهیم جنسی بودند و هر دو جایزه اکنون در موزه سینما هستند. اما خوشبختانه این بار «هجوم» جایزه نگرفت. آن دو بار مناقشهای ضرورت پیدا نکرده بود یا کسی حواسش نبود. این بار دانشمندی معنای کوییر را کشف کرد!»
در پایان این متن از تعبیرها درباره فیلم شهرام مکری به بهانه جایزه تدی انتقاد شده است: «نکته این است که در میان این همه نقد و نظر که درباره فیلم «هجوم» با آغاز نمایشش در ایران شده، کسی در داخل به چنین تعبیری نرسیده اما حالا گروهی آویختهاند به جایزه تدی و تعبیر غلطشان از یک کلمه. همین عده در موقع لزوم، مخالفان خود را ملامت میکنند که چرا تحت تأثیر القائات خارجیها هستند و تسلیم برداشتها و تعبیرهای آنها میشوند؟ اما انگار، اگر منافع جناحی ایجاب کند، ایرادی ندارد که از همان تعبیرها علیه رقیبان استفاده شود!»
9410
//.. گروهی آویختهاند به جایزه تدی و تعبیر غلطشان از یک کلمه.//
این نه «تعبیر» است، نه «غلط». کلمه «کوییر»، مثل هر کلمهِ دیگر، یک معنیِ آغازین داشته و یک معنیِ کاربردیِ امروزی. معنی آغازین آن «قالب گریز» و «برزخی» است که در هر زمینه ایی میشد استفاده کرد. مثلن بگوئیم کسی که دوست دارد روی هندوانه یا بستنی نمک بپاشد و بخورد، سلیقه چشائیِ «کوییر» دارد. ولی کاربرد امروزی این کلمه فقط در زمره جنسی است: کسانیکه هویت-گریزِ جنسیتی هستند. هیچ کس دیگر این کلمه را در معنیِ آغازین آن استفاده نمیکند. خود این گروهِ جانبی رسمن این را میگوید.
هنر و تجربه باید ساده و کوتاه میگفت: ما چنین فیلمی نساخته ایم و تعبیر گروهی در خارج به ما ربطی ندارد، والسلام.